Τετάρτη 31 Αυγούστου 2011

Ο Στέλιος Καζαντζίδης στο μετεμφυλιακό τραγούδι - μέρος β'



Συνεχίζουμε με το Στέλιο Καζαντζίδη στο μετεμφυλιακό τραγούδι για να δούμε και να ακούσουμε άλλα 10 τραγούδια
  • Καρδιά μου πονεμένη (1956)
  • Κάνε κουράγιο αγάπη μου (1957)
  • Μη με κλαίτε (1955)
  • Φεύγω θα ξενιτευτώ (1955)
  • Γειτονιά μου αγαπημένη (1956)
  • Κι απόψε μελλοθάνατος (1956)
  • Μην ξημερώνεις μαύρη αυγή (1956)
  • Δεσμοφύλακες ανοίχτε (1957)
  • Απ'έξω απ'τις φυλακές (1957)
  • Βγάλτε το το παληκάρι (1958)
Το κείμενο αυτό και το ηχητικό δημοσιεύθηκε στο blog "ΤΟ ΚΑΣΕΤΟΦΩΝΟ ΤΗΣ ΝΤΑΛΙΚΑΣ"



ΚΑΡΔΙΑ ΜΟΥ ΠΟΝΕΜΕΝΗ
(Θόδωρου Δερβενιώτη - Χρήστου Κολοκοτρώνη) 1955

Κορμί μου πονεμένο
κορμί βασανισμένο
κορμί τυραννισμένο
σε φάγαν οι καημοί
Δεν είναι αδικία
στη μαύρη τυραννία
να λιώνεις μ' αγωνία
ταλαίπωρο κορμί;

Ο πόνος ο δικός μου (τρις)
δεν έχει γιατρειά
Πικρό φαρμάκι πίνω και μαύρο δάκρυ χύνω (δις)
στη μαύρη μοναξιά

Καρδιά μου πονεμένη
καρδιά μου πικραμένη
καρδιά μου πληγωμένη
για πες μου πως βαστάς
στα βάσανα που έχεις
για πες μου πως αντέχεις (δις)
να κλαις και να πονάς

Columbia
Αρ. δίσκου: DG-7197,
αρ. μήτρας: CG- 3368

«...το πονεμένο κορμί, εκείνη την εποχή, παραπέμπει στις κακουχίες της ζωής των φυλακισμένων και εξόριστων και στα σκληρά βασανιστήρια, στα οποία υποβάλλονταν οι ανακρινόμενοι ηττημένοι του Εμφύλιου Πολέμου... Ο στιχουργός βάζει τον ήρωα του να πιάνει διάλογο τόσο με το κορμί του όσο και την καρδιά του, αξιοποιώντας έτσι και τα δύο ευρήματα της παλαιότερης αλλά και της πρόσφατης λαϊκής μούσας...»

ΚΑΝΕ ΚΟΥΡΑΓΙΟ ΑΓΑΠΗ ΜΟΥ
(Θόδωρου Δερβενιώτη - Χρήστου Κολοκοτρώνη) 11/1957

Τι κι αν στην παρανομία
ζούμε τώρα τόσα χρόνια
τι κι αν όλη η κοινωνία
μας κοιτάει με καταφρόνια

Κάνε κουράγιο αγάπη μου
κι ας μας κατηγορούνε
κάνε κουράγιο αγάπη μου
και θα στεφανωθούμε

Ποιος δεν έχει αγαπήσει
μες σ' αυτήν εδώ την πλάση
ποιος δεν έχει αμαρτήσει
ποιος μπορεί να μας δικάσει

Κάποια μέρα δεν θα ζούμε
μέσα στην παρανομία
κι από ένοχοι αθώοι
θα 'μαστε στην κοινωνία


His Master's Voice
Αρ. δίσκου: AO- 5441,
αρ. μήτρας: OGA- 2632

«...ο Κολοκοτρώνης χρησιμοποιεί το θέμα του έρωτα για να καμουφλάρει την έννοια της πολιτικής παρανομίας. Κι ο Δερβενιώτης που μελοποίησε τους στίχους επιβεβαιώνει ότι το τραγούδι είναι «105%» πολιτικό και μετεμφυλιακής ατμόσφαιρας...»

ΜΗ ΜΕ ΚΛΑΙΤΕ
(Θόδωρου Δερβενιώτη - Κώστα Βίρβου) 07/1955

Άνοιξε γη τα βάθη σου
να βάλουν το κορμί μου
και συ θλιμμένε ουρανέ, χαμήλωσε
να πάρεις τη ψυχή μου

Εγώ κι αν θα πεθάνω
δεν θέλω να με κλαίτε
θα πάψει το κορμί μου
σκληρά να τυραννιέται

Ντουνιά που δεν με πόνεσες
ποτέ στα βάσανα μου
σαν κλείσω τα ματάκια μου, συμπόνεσε
την έρημη φαμελιά μου

Φτωχό κορμί μου τι τραβάς
σ' αυτήν εδώ την πλάση
ποτέ δεν βρέθηκε κανείς κορμάκι μου,
για να σε ξεκουράσει

His Master's Voice
Αρ. δίσκου: ΑΟ-5268,
αρ. μήτρας: OGA- 2288

Μπουζούκι παίζει ο Γρ. Μπιθικώτσης

Αυτό το χτύπησε γερά η λογοκρισία. Ο στίχος στο ρεφρέν «θα πάψει το κορμί μου σκληρά να τυραννιέται» αντικατέστησε το «να κλάψετε τη φτώχεια που ζει και τυραννιέται». Επίσης το «ποτέ δεν βρέθηκες κανείς κορμάκι μου, για να σε ξεκουράσει» αντικατέστησε το «να περιμένεις με χαρά, τον θάνατο, για να σε ξεκουράσει»

ΦΕΥΓΩ ΘΑ ΞΕΝΙΤΕΥΤΩ
(Θόδωρου Δερβενιώτη - Κώστα Βίρβου) 07/1955

Σφίξε μάνα την καρδιά σου
κι άκουσε τι θα σου πω
ετοιμάζω τα χαρτιά μου
φεύγω θα ξενιτευτώ

Μην κλαις μανούλα μου γλυκιά
μη βάζεις μαύρη σκέψη
δεν θα μπορέσει η ξενιτιά
ποτέ να με πλανέψει

Δώσ' μου μάνα την ευχή σου
φεύγω δεν αντέχω πια
έχω βαρεθεί τη φτώχεια
και τη μαύρη συμφορά

Όσα χρόνια κι αν θα λείπω
στην κακούργο ξενιτιά
την αγάπη μου και σένα
θα 'χω πάντα στην καρδιά


His Master's Voice
Αρ. δίσκου: ΑΟ-5268,
αρ. μήτρας: OGA- 2289

Μπουζούκι παίζει ο Γρ. Μπιθικώτσης

«...οι Έλληνες ξενιτεύονταν για να γλιτώσουν όχι μόνο απ' τη φτώχεια, αλλά κι από το ανελέητο κυνηγητό των κυβερνήσεων της δεκαετίας του '50... Στο τραγούδι αυτό η φτώχεια κατονομάζεται ρητά, ενώ η πολιτική δίωξη με την έκφραση "μαύρη συμφορά"»


ΓΕΙΤΟΝΙΑ ΜΟΥ ΑΓΑΠΗΜΕΝΗ
(Θόδωρου Δερβενιώτη - Κώστα Βίρβου) 08/1956

Γειτονιά μου αγαπημένη,
γειτονιά μου πικραμένη
πόση δυστυχία κρύβεις
γειτονιά μου φτωχική
μα και πόση περηφάνια
και λεβέντικη ψυχή

γειτονιά μου αγαπημένη
η ψυχή σου δεν πεθαίνει

Πάλι σε ξανά αντικρίζω,
συλλογιέμαι και δακρύζω
τι να γίναν' τόσοι φίλοι,
που τους πήρε η ξενιτιά
ποιος να ξέρει τι να κάνει
η αγάπη μου η παλιά

Κι αν οι μπόρες σε χτύπησαν,
τα χαμόγελα δεν σβήσαν
αντηχείς από τραγούδια
σαν γυρνούν απ' τη δουλειά
παλικάρια και κοπέλες
που δουλεύουνε σκληρά

His Master's Voice
Αρ. δίσκου: ΑΟ-5347,
αρ. μήτρας: OGA- 2445

Μπουζούκι παίζουν οι: Γιώργος Ζαμπέτας και Χρήστος Δημόπουλος

Το τραγούδι αυτό «...εντάσσεται στο πλαίσιο του μετεμφυλιακού τραγουδιού, αφού σύμφωνα με τον Βίρβο, "διεκτραγωδεί τη φτώχεια, την αδικία και τον κατατρεγμό, από την άλλη όμως μεριά είναι αισιόδοξο" πράγμα ασυνήθιστο για εκείνη τη θεματολογία. Εδώ ο στιχουργός εντάσσει τον εαυτόν του μέσα στο σύνολο των ανθρώπων που αποτελούν την εργατική γειτονιά. Τα σπιτάκια της κρύβουν πολλά και διάφορα δράματα που πηγάζουν από την κακή κοινωνική οργάνωση, την κοινωνική ανισότητα και τη φτώχεια. Πίσω από τη λέξη "μπόρες" κρύβονται φυσικά τα καταστροφικά εμφύλια και μετεμφυλιακά γεγονότα: σκοτωμοί, φυλακές εξορίες, κυνηγητά. Όμως εκτός από το μετεμφυλιακά θέμα το τραγούδι συνδυάζει και εκείνα της εργατιάς, της μετανάστευσης και του έρωτα...»

ΚΙ ΑΠΟΨΕ ΜΕΛΛΟθΑΝΑΤΟΣ
(Θεόδωρου Δερβενιώτη - Χρήστου Κολοκοτρώνη) 1956

Κι απόψε μελλοθάνατος
στης φυλακής το βάθος
τραγούδια λέω θλιβερά
όλο καημό και πάθος
στης φυλακής το βάθος

Στης φυλακής τα σίδερα,
μ' έχουνε μελλοθάνατο
κι ώρα την ώρα καρτερώ,
ή λευτεριά ή θάνατο

Αναστενάζει η φυλακή
και τα κελιά βουίζουν
για μένα κλαίει ο ντουνιάς
και οι καρδιές ραγίζουν
και τα κελιά βουίζουν

Κατηγορώ, κατηγορώ,
τον άνθρωπο τον άδικο
που μ' έριξε στη φυλακή,
και μ' έχουνε κατάδικο

Κι αν θα χαθώ μια χαραυγή
κανείς να μην δακρύσει
κι όποιος μπορεί την μάνα μου
ας στην παρηγορήσει,
κανείς να μην δακρύσει

Στης φυλακής τα σίδερα,
μ' έχουνε μελλοθάνατο
κι ώρα την ώρα καρτερώ,
ή λευτεριά ή θάνατο

Columbia, Αριθμός δίσκου: DG 7198, Αριθμός μήτρας: CG-3369

Οι στίχοι στο όνομα Μελ. Κολοκοτρώνη

Δεκάδες τραγούδια γράφτηκαν εκείνη την περίοδο που αναφέρονταν στην Κύπρο, αλλά στο μυαλό του Ελλαδίτη, ηχούσαν ως αναφορές στα δικά του πάθη, τις θανατικές εκτελέσεις τις εκτοπίσεις τις φυλακές και τα βασανιστήρια. Η αξιοπρέπεια, η άρνηση στις « δηλώσεις», η πίστη στα ιδανικά της λευτεριάς μέχρι θανάτου, δεν θα μπορούσαν παρά να είναι διαχρονικό σημείο αναφοράς για κάθε αγωνιστή.

ΜΗΝ ΞΗΜΕΡΩΝΕΙΣ ΜΑΥΡΗ ΑΥΓΗ
(Θεόδωρου Δερβενιώτη - Χρήστου Κολοκοτρώνη) 11/1956

Μην ξημερώνεις μαύρη αυγή
μην ξημερώνεις μέρα
γιατί έχω βάσανα βαριά
και δεν τα βγάζω πέρα

Μαύρο ξημέρωμα βαρύ
μαύρη κι αβάσταχτη ζωή

Η ώρα που γεννήθηκα
ήταν καταραμένη
ήτανε μαύρη θλιβερή
ώρα σκοτεινιασμένη

Βρε μοίρα δεν κουράστηκες
να με παιδεύεις τόσο
το τελευταίο χτύπημα
δώσ' μου το να γλυτώσω

Columbia,
Αριθμός δίσκου: DG 7267,
Αριθμός μήτρας: CG-3498

Τραγούδι για την Κύπρο που «... παραπέμπει στο" μαύρο ξημέρωμα" - την ώρα που γίνονταν οι θανατικές εκτελέσεις. Και η έκφραση "τελευταίο χτύπημα" παραπέμπει στην ίδια τη θανατική εκτέλεση ...Το μυαλό του Ελλαδίτη μετεμφυλιακού ανθρώπου, ακούγοντας ένα τέτοιο τραγούδι, θα μπορούσε να πάει στα δικά του πάθη, τα πάθη των ηττημένων και των κυνηγημένων της Αριστεράς, τις θανατικές εκτελέσεις τις εκτοπίσεις, τις φυλακές και τα βασανιστήρια, που πολλές φορές ήταν θανάσιμα».

ΔΕΣΜΟΦΥΛΑΚΕΣ ΑΝΟΙΞΤΕ
(Στέλιου Χρυσίνη - Χρήστου Κολοκοτρώνη) 29/08/1957

Δεσμοφύλακες ανοίξτε
σήμερα τη φυλακή
και τη μάνα μου αφήστε
να' ρθει η δόλια να με δει

Έλα μανούλα να σου πω
δυο λόγια δυο κουβέντες
της φυλακής τα σίδερα
είναι για τους λεβέντες

Η γυναίκα π' αγαπούσα
μ' έκλεισε στη φυλακή
πάν' τα νιάτα μου χαμένα
μες στο σκοτεινό κελί

Με σκυμμένο το κεφάλι
πως να ζούσα στη ζωή
έπρεπε σαν παλικάρι
να ξεπλύνω τη ντροπή

Columbia,
Αρ. δίσκου: DG 7332,
Αρ. μήτρας: CG-3659

Στο μπουζούκι ο Ανέστος Αθανασίου

Η γυναίκα αντάμα με την ηθική της εποχής χρησιμοποιούνται ως το απαραίτητο καμουφλάζ για να προσπεραστεί η λογοκρισία της εποχής.

ΑΠ' ΕΞΩ ΑΠ' ΤΙΣ ΦΥΛΑΚΕΣ
(Στ. Χρυσίνη - Χρ. Κολοκοτρώνη)
1957

Απ' έξω απ' τις φυλακές
κλαίνε μανούλες κι αδελφές
έχουν αδέλφια και παιδιά
στα σίδερα κλεισμένα σε θάνατο,
σε θάνατο τα έχουν δικασμένα

απ' έξω απ' τις φυλακές
κλαίνε μανούλες κι αδελφές

Απ' έξω απ' τα σίδερα
κλαίνε μανούλες σήμερα
καταραμένα σίδερα λυγίστε να περάσουν
οι μάνες για στερνή φορά
τους γιους τους ν' αγκαλιάσουν

απ' έξω απ' τα σίδερα
κλαίνε μανούλες σήμερα

Απ' έξω απ' τις φυλακές
κλαίνε αδέλφια κι αδελφές
σήμερα τους το είπανε
πως χάρη δεν τους δίνουν
πάνε οι ελπίδες σβήσανε
και μαύρο δάκρυ χύνουν

Απ' έξω απ' τις φυλακές
κλαίνε αδέλφια κι αδελφές


His Master's Voice,
Αρ. δίσκου: ΑΟ-5436,
αρ. μήτρας: OGA -2622

Στο μπουζούκι ο Κώστας Παπαδόπουλος

Τραγούδι με άμεση αναφορά στους Κυπρίους αδελφούς, αλλά με σαφέστατη παραπομπή στους συντρόφους του ελλαδικού χώρου

ΒΓΑΛΤΕ ΤΟ ΠΑΛΙΚΑΡΙ
(Θεόδωρου Δερβενιώτη - Χρήστου Κολοκοτρώνη)
08/1958

Βγάλτε το, το παλικάρι
μέσα από τη φυλακή
πρέπει για να πάρει χάρη
πρέπει για να απαλλαγεί

Απ' το φιλότιμο του
κι απ' την καλή του την καρδιά
για ξένες αμαρτίες
καταδικάστηκε βαριά

Βγάλτε το, γιατί έχει μάνα
και γυναίκα με παιδιά
κι είναι κρίμα για να ζούνε
μες στον κόσμο ορφανά

Απ' το φιλότιμο του
κι απ' την καλή του την καρδιά
για ξένες αμαρτίες
καταδικάστηκε βαριά

Βγάλτε το, να ξανανοίξει
το σπιτάκι το κλειστό
που' χει μείνει ρημαγμένο
έρημο και σκοτεινό

Columbia
αρ. δίσκου: DG-7412,
Αρ. μήτρας: CG-3829

Το αίτημα για χάρη και αμνηστία, των φυλακισμένων αγωνιστών αλλά και των «συνοδοιπόρων» τους, το θέμα που πραγματεύεται αυτό το όμορφο τραγούδι των Δερβενιώτη - Κολοκοτρώνη.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου