Άρθρο παρέμβαση του δημοτικού συμβούλου της δημοτικής κίνησης «Αλληλεγγύη, η δύναμή μας» Γιάννη Γκολφινόπουλου
1. Συλλογικά Οργανωμένη δράση για την επανάκτηση, την επέκταση και την προώθηση του δημόσιου χώρου και των δημόσιων αγαθών, ή
2. υποκατάστατο της δραστηριότητας του κράτους στο πεδίο της κοινωνικής πρόνοιας;
Εχθές, Κυριακή 3 Νοεμβρίου, διοργανώθηκε από το Δήμο Αγίων Αναργύρων – Καματερού και σε συνεργασία -ύστερα από πρόσκληση- με Εθνοτοπικούς Συλλόγους, με τα Σώματα Ελληνικού Οδηγισμού και Ελλήνων Προσκόπων, καθώς και με την στήριξη της Ένωση Γονέων και Κηδεμόνων, αλλά και με τη συμμετοχή του Συλλόγου Γονέων, Κηδεμόνων και Φίλων ΑμεΑ, εθελοντική εκστρατεία καθαρισμού του Ποδηλατόδρομου στην οδό Κωνσταντινουπόλεως της Δημοτικής Κοινότητας Αγ.Αναργύρων.
Η δημοτική μας κίνηση «Αλληλεγγύη» το κοινοποίησε, προσκάλεσε κόσμο, συμμετείχε, αλλά θέτει και τους προβληματισμούς της:
Εθελοντισμός ορίζεται «η εθελοντική προσφορά χρόνου και δεξιοτήτων για την παροχή υπηρεσιών και την επίτευξη στόχων, χωρίς την αναμονή άμεσης χρηματικής αποζημίωσης. Περιλαμβάνει την απευθείας παροχή υπηρεσιών, τη συμμετοχή σε ομάδες δράσης, τη συνηγορία για συγκεκριμένα αιτήματα προς όφελος ομάδων ή ατόμων, τη συμμετοχή στη διοίκηση δημόσιων ή ιδιωτικών φορέων, την αυτοβοήθεια, την αμοιβαία βοήθεια, καθώς και ένα ευρύ φάσμα άτυπων μορφών βοήθειας»(Cnaan, Handy καιWindsworth, 1996: 364)
Θα μπορούσαμε σε πολύ γενικές γραμμές, να κάνουμε μια διάκριση ανάμεσα (1) στη συλλογικά οργανωμένη εθελοντική δράση (κοινοτική εργασία) και (2) τον εθελοντισμό ως ιδιωτική δράση που κατευθύνεται από το κράτος ή από μεγάλες επιχειρήσεις.
Στην πρώτη περίπτωση η συνολική διαδικασία συμμετοχής των πολιτών γίνεται με σκοπό την επανάκτηση και την επέκταση της δημόσιας σφαίρας και για ν την προώθηση της υποστήριξης των δημόσιων αγαθών. Οι πολίτες-ακτιβιστές κινητοποιούν το κοινό, οργανώνουν συναντήσεις, διασκέψεις, συνελεύσεις, συμμετέχουν σε διαδηλώσεις, αναδεικνύουν νέα μέσα κοινωνικής διαμαρτυρίας, συγκροτούν κολεκτίβες, αμφισβητούν άμεσα το «status quo» και επιζητούν περισσότερο να βαθύνουν το δημοκρατικό έλεγχο από την κοινωνία, και καθόλου (ή λιγότερο σε κάποιες περιπτώσεις) να επεκτείνουν την αγορά. Στην πραγματικότητα οι πολίτες-ακτιβιστές αντιτίθενται στο θεσμοθετημένο πλαίσιο κανόνων (αξίες και αρχές της αγοράς, εντός καπιταλισμού) και αναγνωρίζουν τα κοινωνικά προβλήματα που περιβάλλουν την κοινότητα, όπως αυτό της καθαριότητας στην περίπτωσή μας, ως αντανάκλαση του τρόπου που σκέφτεται και δρα το κοινωνικο-οικονομικό σύστημα που ζούμε.
Στη δεύτερη περίπτωση ο εθελοντισμός που διοργανώνεται από το ίδιο το κράτος και πολλές φορές διαμεσολαβεί και ο ιδιωτικός τομέας (βλ. πρωτοβουλίες ΣΚΑΙ, ΜΚΟ, Karcher κλπ), αποδυναμώνει τη μαζική ριζοσπαστική δράση και αντί να δημιουργεί «ελεύθερους χώρους» κοινότητας, εκχωρεί πεδίο της δημόσιας σφαίρας στον ιδιωτικό έλεγχο (ιδεολογικά και πρακτικά). Κίνδυνοι της δεύτερης περίπτωσης αντίληψης του εθελοντισμού είναι πρώτον η άρνηση ότι τα κοινωνικά προβλήματα (φτώχεια, ανεργία, κοινωνική πόλωση, έγκλημα, ναρκωτικά κλπ.) είναι δομικά του συστήματος και όχι συγκυριακά, δεύτερον η υποκατάσταση των ουσιαστικών ανταμοιβών (εξασφάλιση εργασίας, αξιοπρεπείς μισθοί, υγειονομική κάλυψη, αποκομιδή απορριμάτων - καθαριότητα κλπ.) από συγκινησιακές σχέσεις, τρίτον η εστίαση της προσοχής στο αυστηρά τοπικό και η αποσύνδεσή του από την ευρύτερη κεντρική πολιτική που ασκείται και τέταρτον η υπόθεση ότι μέσω του εθελοντισμού θα μπορούσαν να λυθούν τα κοινωνικά προβλήματα με τη «στρατολόγηση» ανειδίκευτων εθελοντών και την ανακύκλωση των ανέργων.
Υπάρχει και η πιο χοντροκομμένη άποψη ότι ο εθελοντισμός είναι ιδεολογία των μεγάλων επιχειρήσεων και των πολιτικών που προωθούν για ένα μινιμαλιστικό κράτος πρόνοιας και την εκμετάλλευση του νεανικού αλτρουισμού στην υπηρεσία του κέρδους. Στον Καναδά 6,5 εκατομμύρια εθελοντές προσέφεραν 1 δισεκατομμύριο ώρες εργασίας μόνο στο πλαίσιο Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, ποσό που ισοδυναμεί σε 550.000 θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης και αντιπροσωπεύει αξία μεγαλύτερη των 10 δισεκατομμυρίων ευρώ (McClintock, 2004).
Όμως πολύ θεωρητικοποιήσαμε και θα χαθούμε στο τέλος, με τον κίνδυνο να παρεξηγηθούμε κιόλας.
Ο εθελοντισμός δεν είναι κακό πράγμα. Η εθελοντική δράση είναι απαραίτητη για την κοινωνική και πολιτική ελευθερία. Όλα τα κοινωνικά κινήματα βασίζονται στην εθελοντική δράση και λειτουργούν ως ενδιάμεσος χώρος ανάμεσα στην εξουσία της αγοράς και την εξουσία της κάθε διοίκησης-κυβέρνησης. Ο αλτρουισμός, η αλληλεγγύη, η συμμετοχή στα κοινά, η ελεύθερη επιλογή είναι αξίες τις οποίες έχουμε σαν κοινωνία ανάγκη σήμερα περισσότερο από ποτέ.
Η δημοτική μας κίνηση «Αλληλεγγύη» το κοινοποίησε, προσκάλεσε κόσμο, συμμετείχε, αλλά θέτει και τους προβληματισμούς της:
Εθελοντισμός ορίζεται «η εθελοντική προσφορά χρόνου και δεξιοτήτων για την παροχή υπηρεσιών και την επίτευξη στόχων, χωρίς την αναμονή άμεσης χρηματικής αποζημίωσης. Περιλαμβάνει την απευθείας παροχή υπηρεσιών, τη συμμετοχή σε ομάδες δράσης, τη συνηγορία για συγκεκριμένα αιτήματα προς όφελος ομάδων ή ατόμων, τη συμμετοχή στη διοίκηση δημόσιων ή ιδιωτικών φορέων, την αυτοβοήθεια, την αμοιβαία βοήθεια, καθώς και ένα ευρύ φάσμα άτυπων μορφών βοήθειας»(Cnaan, Handy καιWindsworth, 1996: 364)
Θα μπορούσαμε σε πολύ γενικές γραμμές, να κάνουμε μια διάκριση ανάμεσα (1) στη συλλογικά οργανωμένη εθελοντική δράση (κοινοτική εργασία) και (2) τον εθελοντισμό ως ιδιωτική δράση που κατευθύνεται από το κράτος ή από μεγάλες επιχειρήσεις.
Στην πρώτη περίπτωση η συνολική διαδικασία συμμετοχής των πολιτών γίνεται με σκοπό την επανάκτηση και την επέκταση της δημόσιας σφαίρας και για ν την προώθηση της υποστήριξης των δημόσιων αγαθών. Οι πολίτες-ακτιβιστές κινητοποιούν το κοινό, οργανώνουν συναντήσεις, διασκέψεις, συνελεύσεις, συμμετέχουν σε διαδηλώσεις, αναδεικνύουν νέα μέσα κοινωνικής διαμαρτυρίας, συγκροτούν κολεκτίβες, αμφισβητούν άμεσα το «status quo» και επιζητούν περισσότερο να βαθύνουν το δημοκρατικό έλεγχο από την κοινωνία, και καθόλου (ή λιγότερο σε κάποιες περιπτώσεις) να επεκτείνουν την αγορά. Στην πραγματικότητα οι πολίτες-ακτιβιστές αντιτίθενται στο θεσμοθετημένο πλαίσιο κανόνων (αξίες και αρχές της αγοράς, εντός καπιταλισμού) και αναγνωρίζουν τα κοινωνικά προβλήματα που περιβάλλουν την κοινότητα, όπως αυτό της καθαριότητας στην περίπτωσή μας, ως αντανάκλαση του τρόπου που σκέφτεται και δρα το κοινωνικο-οικονομικό σύστημα που ζούμε.
Στη δεύτερη περίπτωση ο εθελοντισμός που διοργανώνεται από το ίδιο το κράτος και πολλές φορές διαμεσολαβεί και ο ιδιωτικός τομέας (βλ. πρωτοβουλίες ΣΚΑΙ, ΜΚΟ, Karcher κλπ), αποδυναμώνει τη μαζική ριζοσπαστική δράση και αντί να δημιουργεί «ελεύθερους χώρους» κοινότητας, εκχωρεί πεδίο της δημόσιας σφαίρας στον ιδιωτικό έλεγχο (ιδεολογικά και πρακτικά). Κίνδυνοι της δεύτερης περίπτωσης αντίληψης του εθελοντισμού είναι πρώτον η άρνηση ότι τα κοινωνικά προβλήματα (φτώχεια, ανεργία, κοινωνική πόλωση, έγκλημα, ναρκωτικά κλπ.) είναι δομικά του συστήματος και όχι συγκυριακά, δεύτερον η υποκατάσταση των ουσιαστικών ανταμοιβών (εξασφάλιση εργασίας, αξιοπρεπείς μισθοί, υγειονομική κάλυψη, αποκομιδή απορριμάτων - καθαριότητα κλπ.) από συγκινησιακές σχέσεις, τρίτον η εστίαση της προσοχής στο αυστηρά τοπικό και η αποσύνδεσή του από την ευρύτερη κεντρική πολιτική που ασκείται και τέταρτον η υπόθεση ότι μέσω του εθελοντισμού θα μπορούσαν να λυθούν τα κοινωνικά προβλήματα με τη «στρατολόγηση» ανειδίκευτων εθελοντών και την ανακύκλωση των ανέργων.
Υπάρχει και η πιο χοντροκομμένη άποψη ότι ο εθελοντισμός είναι ιδεολογία των μεγάλων επιχειρήσεων και των πολιτικών που προωθούν για ένα μινιμαλιστικό κράτος πρόνοιας και την εκμετάλλευση του νεανικού αλτρουισμού στην υπηρεσία του κέρδους. Στον Καναδά 6,5 εκατομμύρια εθελοντές προσέφεραν 1 δισεκατομμύριο ώρες εργασίας μόνο στο πλαίσιο Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, ποσό που ισοδυναμεί σε 550.000 θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης και αντιπροσωπεύει αξία μεγαλύτερη των 10 δισεκατομμυρίων ευρώ (McClintock, 2004).
Όμως πολύ θεωρητικοποιήσαμε και θα χαθούμε στο τέλος, με τον κίνδυνο να παρεξηγηθούμε κιόλας.
Ο εθελοντισμός δεν είναι κακό πράγμα. Η εθελοντική δράση είναι απαραίτητη για την κοινωνική και πολιτική ελευθερία. Όλα τα κοινωνικά κινήματα βασίζονται στην εθελοντική δράση και λειτουργούν ως ενδιάμεσος χώρος ανάμεσα στην εξουσία της αγοράς και την εξουσία της κάθε διοίκησης-κυβέρνησης. Ο αλτρουισμός, η αλληλεγγύη, η συμμετοχή στα κοινά, η ελεύθερη επιλογή είναι αξίες τις οποίες έχουμε σαν κοινωνία ανάγκη σήμερα περισσότερο από ποτέ.
Η κριτική μας στο εγχείρημα της Διοίκησης Σαράντη επικεντρώνεται στα εξής (5) σημεία:
• Η καθαριότητα είναι στις αρμοδιότητες του Δήμου και οι δημότες φορολογούνται ανταποδοτικά για αυτήν. Η διοίκηση Σαράντη δεχόμενη τον οικονομικό στραγγαλισμό της τοπικής αυτοδιοίκησης που καθοδηγείται από την κυβέρνηση και την τρόικα, μεταφέρει το κόστος και την ευθύνη στους δημότες. Θα μου πείτε και να αφήσουμε το Δήμο μας βρώμικο; Όχι. Αλλά χρειάζεται η διοίκηση να βρει τρόπους, παράλληλα, να κοντράρει την κυβερνητική πολιτική και όχι να συμμορφώνεται στις επιλογές της. Η διοίκηση Σαράντη δεν έχει πράξει τίποτα σε αυτή την κατεύθυνση ως τώρα. Αύριο μεθαύριο δηλαδή τι θα κάνει; Θα παραχωρήσει την καθαριότητα σε κυκλώματα μεγαλο-επιχειρηματιών;
• Τέτοιες δράσεις χρειάζεται να μπολιάζονται στην τοπική κοινωνία, στις γειτονιές, να προκαλούν τους δημότες σε αυτοοργάνωση με στόχο την ανατροπή της υφιστάμενης κατάστασης και της διεκδίκησης μιας ζωής με αξιοπρέπεια. Η αλληλεγγύη, η δημοκρατία, η ισότητα, η ελευθερία, είναι αξίες αναμφισβήτητες που κατακτούνται όμως με κόπο, με επιμονή, με υπομονή, με τόλμη και όχι συγκυριακά με μια ανακοίνωση, μια δήλωση, μια φωτογραφία, μια αφίσα ή ένα πανό.
• Είδαμε ήδη πολλές φωτογραφίες δημοτικών συμβούλων της διοίκησης με γάντια, σακούλες και τα σακάκια τους φυσικά, καθώς και του δημάρχου, να «πρωτοστατούν» στην καθαριότητα δίνοντας το «καλό παράδειγμα». Τις φωτογραφίες τις αναμέναμε, θα τις δούμε και στα προεκλογικά έντυπα πάλι. Έχει ενδιαφέρον το ότι περιορίζονται χωρικά σε ένα κομμάτι 100μέτρων εκατέρωθεν της οδού Αγίων Αναργύρων. Ίσως δούμε και κάποιο βίντεο σε λίγες ημέρες αφού η οπτική κάλυψη ήταν οργανωμένη.
• Είδαμε επίσης και αρκετές φωτογραφίες που «τυχαία» στο πλάνο φαίνεται ο δήμαρχος ως χειριστής της κίτρινης μηχανής καθαρισμού της Karcher και έχει πίσω φόντο το φορτηγό με το λογότυπο της εταιρείας, όπως καθώς και άλλες με σημαιάκια που είχε τοποθετήσει η εταιρεία κατα μήκους του ποδηλατόδρομου και στο ύψος της Αγίων Αναργύρων. Ήταν χορηγός σε κάτι άραγε; Έχτιζε το κοινωνικό προφίλ της; Παρουσίαζε μηχανήματα της προς αγορά; Και γιατί τα σημαιάκια; Με ποιανού την άδεια;
• Τέλος γνωρίζουμε ότι το έργο της υπογειοποίησης του Προαστιακού, δεν έχει παραδοθεί ακόμα από την αρμόδια κατασκευαστική εταιρεία, συμφερόντων Μπόμπολα, που το έχει αναλάβει. Την ευθύνη την έχει η εταιρεία. Και για τον καθαρισμό του, μέχρι να το παραδώσει ολοκάθαρο και τελειοποιημένο στην ΕΡΓΟΣΕ – ΓΑΙΟΣΕ και τον Δήμο στη συνέχεια, όπως προβλέπουν τα συμφωνητικά τέτοιων αναλήψεων κατασκευών.
• Η καθαριότητα είναι στις αρμοδιότητες του Δήμου και οι δημότες φορολογούνται ανταποδοτικά για αυτήν. Η διοίκηση Σαράντη δεχόμενη τον οικονομικό στραγγαλισμό της τοπικής αυτοδιοίκησης που καθοδηγείται από την κυβέρνηση και την τρόικα, μεταφέρει το κόστος και την ευθύνη στους δημότες. Θα μου πείτε και να αφήσουμε το Δήμο μας βρώμικο; Όχι. Αλλά χρειάζεται η διοίκηση να βρει τρόπους, παράλληλα, να κοντράρει την κυβερνητική πολιτική και όχι να συμμορφώνεται στις επιλογές της. Η διοίκηση Σαράντη δεν έχει πράξει τίποτα σε αυτή την κατεύθυνση ως τώρα. Αύριο μεθαύριο δηλαδή τι θα κάνει; Θα παραχωρήσει την καθαριότητα σε κυκλώματα μεγαλο-επιχειρηματιών;
• Τέτοιες δράσεις χρειάζεται να μπολιάζονται στην τοπική κοινωνία, στις γειτονιές, να προκαλούν τους δημότες σε αυτοοργάνωση με στόχο την ανατροπή της υφιστάμενης κατάστασης και της διεκδίκησης μιας ζωής με αξιοπρέπεια. Η αλληλεγγύη, η δημοκρατία, η ισότητα, η ελευθερία, είναι αξίες αναμφισβήτητες που κατακτούνται όμως με κόπο, με επιμονή, με υπομονή, με τόλμη και όχι συγκυριακά με μια ανακοίνωση, μια δήλωση, μια φωτογραφία, μια αφίσα ή ένα πανό.
• Είδαμε ήδη πολλές φωτογραφίες δημοτικών συμβούλων της διοίκησης με γάντια, σακούλες και τα σακάκια τους φυσικά, καθώς και του δημάρχου, να «πρωτοστατούν» στην καθαριότητα δίνοντας το «καλό παράδειγμα». Τις φωτογραφίες τις αναμέναμε, θα τις δούμε και στα προεκλογικά έντυπα πάλι. Έχει ενδιαφέρον το ότι περιορίζονται χωρικά σε ένα κομμάτι 100μέτρων εκατέρωθεν της οδού Αγίων Αναργύρων. Ίσως δούμε και κάποιο βίντεο σε λίγες ημέρες αφού η οπτική κάλυψη ήταν οργανωμένη.
• Είδαμε επίσης και αρκετές φωτογραφίες που «τυχαία» στο πλάνο φαίνεται ο δήμαρχος ως χειριστής της κίτρινης μηχανής καθαρισμού της Karcher και έχει πίσω φόντο το φορτηγό με το λογότυπο της εταιρείας, όπως καθώς και άλλες με σημαιάκια που είχε τοποθετήσει η εταιρεία κατα μήκους του ποδηλατόδρομου και στο ύψος της Αγίων Αναργύρων. Ήταν χορηγός σε κάτι άραγε; Έχτιζε το κοινωνικό προφίλ της; Παρουσίαζε μηχανήματα της προς αγορά; Και γιατί τα σημαιάκια; Με ποιανού την άδεια;
• Τέλος γνωρίζουμε ότι το έργο της υπογειοποίησης του Προαστιακού, δεν έχει παραδοθεί ακόμα από την αρμόδια κατασκευαστική εταιρεία, συμφερόντων Μπόμπολα, που το έχει αναλάβει. Την ευθύνη την έχει η εταιρεία. Και για τον καθαρισμό του, μέχρι να το παραδώσει ολοκάθαρο και τελειοποιημένο στην ΕΡΓΟΣΕ – ΓΑΙΟΣΕ και τον Δήμο στη συνέχεια, όπως προβλέπουν τα συμφωνητικά τέτοιων αναλήψεων κατασκευών.
Τα ερωτήματα και οι προβληματισμοί είναι πολλοί. Το άγχος μας για δράσεις ουσιαστικές και αποτελεσματικές που θα αποσκοπούν στο άμεσο αλλά και μελλοντικό συμφέρον της κοινωνίας των Αγιών Αναργύρων Καματερού και θα την κάνουν διεκδικητή και συμμέτοχο, πολύ περισσότερο. Όμως πέραν όλων αυτών νομίζουμε ότι χρειάζεται ένα μεγάλο μπράβο στον κόσμο που περευρέθηκε, στα προσκοπάκια, στα παιδιά του οδηγισμού, στους αδιαμφισβήτητους κομιστές της ελπίδας της Ανοιχτής Αγκαλιάς, στα μέλη των εθνοτοπικών συλλόγων και της ομάδας εθελοντών «ΔΡΑΣΗ» που χωρίς κανένα δισταγμό και με πραγματικό αλτρουισμό πρωτοστάτησαν στη συλλογική αυτή παρέμβαση – καθαρισμό της πόλης μας. Ένα μεγάλο μπράβο. Εσείς ήσασταν και θα είστε οι πρωταγωνιστές στη διαδρομή για έναν άλλο κόσμο που είναι εφικτός και αναγκαίος!
4/11/2013
Γιάννης Γκολφινόπουλος
εκπρόσωπος της δημοτ.κίνησης «Αλληλεγγύη, η δύναμή μας» στο δημοτικό συμβούλιο
*βασισμένο σε άρθρο του Χρόνη Πολυχρονίου, «Η ιδεολογία του εθελοντισμού: Μια κριτική», περιοδικό Θέσεις, τεύχος 77
Γιάννης Γκολφινόπουλος
εκπρόσωπος της δημοτ.κίνησης «Αλληλεγγύη, η δύναμή μας» στο δημοτικό συμβούλιο
*βασισμένο σε άρθρο του Χρόνη Πολυχρονίου, «Η ιδεολογία του εθελοντισμού: Μια κριτική», περιοδικό Θέσεις, τεύχος 77
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου