Τα μήλα… είναι στρογγυλά. Μίλα, λοιπόν, για μήλα Περικλή.

Πικρές αλήθειες σε μικρές αληθινές ιστορίες

Γράφει ο Δημήτρης Φεργάδης

Στάση ΚΟΛΟΥΜΠΙΑ, 11/2000
Τώρα… «πεθαμένη πιάτσα».

Αρχές δεκαετίας του ’60. Εργοστάσιο παραγωγής δίσκων γραμμοφώνου Columbia. Ηρακλείου 127. Περισσός. Στάση ΚΟΛΟΥΜΠΙΑ.
Κακούργα μετανάστευση. Λαμπράκηδες. «Άξιον Εστί». / Ιουλιανά. Δικτατορία. «Κυρά Γιώργαινα ο Γιώργος σου πού πάει»…
Ο συναρπαστικός, γιγάντιος και πληθωρικός κυρ Μιχάλης. Καλλιεργημένος, όσο και οι κήποι της Εδέμ. Γεροντοπαλίκαρο με διακριτή την αδυναμία του στον ποδόγυρο και με μικρό κουσούρι στο περπάτημα. Αδελφός του Αντρέα Καραντώνη, του σοβαρότερου βιβλιοκριτικού της εποχής και σεβαστού στοχαστή – διανοητή. Και της Μαργαρίτας Καραντώνη (συνάδελφου στην Columbia – Με χαρισμένη μου την μοναδική, εξαίσια ποιητική της συλλογή). Προγονικές τους καταβολές ο σημαντικός Θεολόγος – Φιλόσοφος – Αγωνιστής του 19ου αιώνα, ο Ανδριώτης Θεόφιλος Καΐρης (1784 – 1853). Από αυτόν, λοιπόν, τον κυρ Μιχάλη (τι τιμή!) που ζύγωνε την σύνταξη, πολλοί από τους τότε νέους της Columbia, μάθαμε πολλά. Μα πάρα πολλά. Και το κυριότερο… να σκεπτόμαστε και να μιλάμε «στρογγυλά», όπως ήτανε το σταθερό μότο του κυρ Μιχάλη. Στοιχεία, σημεία απαξίας των σημερινών καιρών… και των τεράτων, που δυστυχώς… σιγά – σιγά τους μοιάζουμε.

Ο κυρ Μιχάλης, λοιπόν, (το «κυρ» είναι προσφώνηση σεβασμού προς τον μακαρίτη, τώρα, …κυρ Μιχάλη) ήτανε, τότε, ο …Μέγας Αποθηκάριος και Μέγας Σακελλάριος των πρώτων υλών της Εταιρείας (Βυζαντινό αξίωμα. Ο υπεύθυνος της σακέλλης, του δημόσιου ταμείου. Από το «λατινικό» sacellarius… δάνειο από το αρχαιοελληνικό σάκκος, που σήμαινε και βαλάντιο). Όμως, στον κυρ Μιχάλη πάλι. Που μεταξύ και των άλλων αρμοδιοτήτων του είχε και την ευθύνη κοστολόγησης των παραγόμενων από το Τυπογραφείο (πλήρης και πρότυπο οργάνωσης η Columbia) προϊόντων («ετικέτες» δίσκων, απλοί φάκελοι δίσκων κλπ). Για τον λόγο αυτό η συνεργασία του με το Τυπογραφείο ήτανε πολύ συχνή και επαναλαμβανόμενη μέσα στην ημέρα. Συνδετικός κρίκος, αυτός δηλαδή που μετέφερε τις πληροφορίες σε Δελτία (δεν υπήρχανε τότε …ιντερνετικές μεταφορές στοιχείων και πληροφοριών) ήτανε ο Περικλής (μέτριο το μπόι του) ο Γκούμας. Ξεχωριστή persona. Μια ζωή… ο καλύτερος βοηθός. Μέχρι που …συνταξιοδοτήθηκε. Αδελφός του καλύτερου πρεσαδόρου, του Δημήτρη και του Νικόλα, εργάτη αποθήκης, «πασπαρτού» και καλύτερου Καζαντζιδόφωνου της Columbia (απέναντι του, πάντα το δέος του καλύτερου, Μπιθικωτσικόφωνου, του Ιγνάτιου). Νεοϊωνιώτες άπαντες. Και …ταπεινά οι καλύτεροι.

Columbia. Νοέμβριος 2000
Το τμήμα πρεσσών …εκτός δράσης..

Ο καλός μας, λοιπόν, Περικλής (ο πιο σκουρόχρωμος από τ’ αδέλφια), πρόθυμος και με ένα χαρακτηριστικό υπομειδίαμα, πάντα δυσκολευότανε, από πολύ έως πάρα πολύ, να «μεταφέρει» και να εξηγήσει στον κυρ Μιχάλη αυτά που του έλεγαν οι Προϊστάμενοί του. Ο Μαΐστορας, δηλαδή, Τυπογράφος Φώτης Παρασκευάς και ο βοηθός του Τάκης Μεϊμάρογλου. (Πολλοί οι πρόσφυγες στην εταιρεία… Κι ήτανε χαρά και χαρά ψυχής και ευφορία καρδίας να βλέπεις στα διαλλείματα τις πεντακάθαρες μπλε και κόκκινες καρό πετσέτες ν’ ανοίγουνε για το κολατσιό… Το κατσαρόλι. Ο σουγιάς για το ζυμωτό ψωμί. Το τυρί, οι ελιές, το κρεμμύδι). Έτσι, ο καλός πάντα Περικλής (κορακί το μαλλί που σκέπαζε το κούτελό του), χρειαζότανε τουλάχιστον δυο φορές «να πει τι του είπανε να πει». Και παρ’ όλα αυτά συχνά πυκνά ο κυρ Μιχάλης χρειαζότανε χρόνο ικανό για να ζητάει τηλεφωνικά (είπαμε… πρωτοπορούσε, πάντα, η Columbia!) διευκρινίσεις από τον κυρ Φώτη ή τον Τάκη. Ποτέ, όμως, ο κυρ Μιχάλης (γαλανά ήτανε, αν δεν το ‘παμε, τα μυωπικά του μάτια) δεν θύμωνε ή δεν έδειχνε να δυσανασχετεί με την «αδυναμία» του Περικλή (γλαρά, συχνά τα δικά του μαύρα μάτια). «Εμένα η φύση μ’ έκανε να δυσκολεύομαι στο περπάτημα…» έλεγε συχνά. «Όλοι κάπου δυσκολευόμαστε». Έτσι ήτανε ο κυρ Μιχάλης. Έτσι… συμβούλευε πατρικά, γαλήνια και τον Περικλή. Να μην στεναχωριέται, να μην τα «χάνει» και να προσπαθεί. Να μιλάει απλά και αργά. Όπως τα καταλάβαινε. Και να λέει λίγα και αληθινά (συρτή η φωνή του). Να μην προσπαθεί ποτέ να κάνει αυτό που κάνουν άλλοι, αν δε το μπορεί. Να μιλάει όπως σκέπτεται. «Όταν Περικλή σκέπτεσαι στρογγυλά πράγματα να μιλάς και στρογγυλά… Μήλο, πορτοκάλι… Έτσι, όλοι θα σε καταλαβαίνουνε. Όταν σκέπτεσαι μήλα, μίλα για μήλα, μόνο. Τίποτε άλλο…».
Τέτοια έλεγε ο κυρ Μιχάλης ο Καραντώνης στον Περικλή (τσακισμένη φτερούγα συχνά το φρύδι του). Τέτοια ακούγαμε κι εμείς και τέτοια μαθαίναμε. Γιατί το δύσκολο (κι επικίνδυνο;) τότες και περισσότερο σήμερα, είναι να σκέπτεσαι «στρογγυλά». Και να μιλάς «στρογγυλά». Μήλο, πορτοκάλι, λοιπόν. Μήλο, πορτοκάλι. Για προσπαθήστε το…
Ακόμα τον ακούω τον κυρ Μιχάλη… που δεν ήτανε δα και κανένας επικίνδυνος επαναστάτης. «“Στρογγυλά” να σκέπτεσαι, “στρογγυλά” και να μιλάς, Περικλή». Μήλο, πορτοκάλι… Χωρίς φόβο. Αλλά με πίστη και πάθος… πως λες και κάνεις το σωστό. Ο κόσμος σου, κόσμος του κόσμου… Κι έχουν περάσει χρόνοι πολλοί από τότες… Από τότες που οι «πλάκες» του γραμμόφωνου βγαίνανε… χειροποίητα.

Σημείωση:
Το παρόν είναι μικρό μόνο μέρος, από όσα έχουν γραφτεί κάτω από τον γενικό τίτλο «Εκ βαθέων» και αφορούν σε πραγματικά γεγονότα και ιστορίες από την σχεδόν πενηντάχρονη επαγγελματική μου διαδρομή στην Columbia (εργοστάσιο παραγωγής δίσκων) και στην δισκογραφία γενικότερα.
Το παρόν δημοσιεύεται στον «Παρατηρητή» επειδή …συμπτωματικά (ψιλο)δένει με την παντελή απουσία «του μήλου» από την (παρούσα) περιρρέουσα πολιτικοοικονομικοκοινωνική ατμόσφαιρα των καιρών. Κι ακόμα πιο πολύ από το (επικαλούμενο) …Κούγκι. Και από την κατά «πάνω μεριά και ρούγα»… Μέχρι Μέτσοβο… που λένε, «Μετσοβόνε»… που τρώνε, «Κατώι»… που πίνουνε.
Ο νοών …εννοείται …νοήτω, νοήμονες (με το κεμέρι, τι γίνεται;) φίλοι.

Άσχετο (;) 1- «Καλύτερα μια φωτιά που καίει άσκοπα παρά καθόλου φως»
Άσχετο (;) 2- «Το νερό το μαθαίνεις από τη δίψα»
(Emily Dickinson. Αμερικανίδα ποιήτρια. 1830 – 1886. «Το ανεξάντλητα Σημαίνον»)