Το μαχαίρι

Επιλογή – σχολιασμός: Δημήτρης Φεργάδης

«Όπως αργεί το ατσάλι να γίνει κοφτερό

και χρήσιμο μαχαίρι

έτσι αργούν κι οι λέξεις ν’ ακονιστούν σε λόγο.

Στο μεταξύ

όσο δουλεύεις στον τροχό

πρόσεχε μην παρασυρθείς

μην ξιπαστείς

απ’ τη λαμπρή αλληλουχία των σπινθήρων.

Σκοπός σου εσένα το μαχαίρι».

ΑΡΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ

Ποιήματα (1941 – 1974)

Εκδόσεις Καστανιώτη, 1978

Μπορεί με όσα συμβαίνουν γύρω σου να μην έχεις θέμα. Μπορεί... Μπορεί με τόσα θορυβώδη κύμβαλα αλαλάζοντα γύρω σου εσύ να μην έχεις ήχο. Μπορεί... Ακούγεται, βέβαια, από λίγο έως πολύ περίεργο, παράξενο και τρελό μαζί. Όμως, έτσι είναι, επειδή έτσι συμβαίνει πάντα. Να χάνεις ήχο, σκέψη και φωνή με τα τόσα τρομώδη αναισθητικά που σε ταΐζουν. Μπροστά ο Προκρούστης, πίσω ο Πιτυοκάμπτης. Δεν έχεις άλλη διέξοδο, δεν έχεις άλλη οδό διαφυγής. Ζούμε σε περίοδο παράνοιας. Όλη η Ελλάδα (μια παράγκα) βρίσκεται σε προθανάτια παραληρηματική και παραλυτική κατάσταση. Κι εσύ, αδρανές υλικό, περιμένει. Ουδέτερα. Τι, όμως; Εδώ ακόμα και τα κουνέλια αντιδρούν άμεσα, έντονα, ενστικτώδικα σε μια αιφνίδια καλοκαιριάτικη μπόρα κι ένα ξαφνικό κεραυνό. Κι εσύ;

Λες να τα κατάφεραν; Λες να σε αδρανοποίησαν;

Κατάλαβε κάτι. Τα όσα συμβαίνουν, αυτή η κρίση όπως τη λένε, δεν είναι ένα φυσικό φαινόμενο. Είναι σαν φυσικό φαινόμενο. Είναι αποτέλεσμα ενορχηστρωμένης καταστροφικής πίεσης του συγκεκριμένου κοινωνικοοικονομικού μοντέλου.

Του συστήματος, δηλαδή, που κάθε φορά σε βάζουν να διαλέγεις, σαν το καλύτερο. Κι εσύ, ενώ το ξέρεις το ψέμα, εκπλήσσεσαι. Τάχα μου.

Και ψάχνεις να βρεις ενόχους. Με πρώτο τον εαυτό σου. Και τους άλλους. Τα κάθε είδους αρπακτικά και τρωκτικά που αξιοποίησαν για πάρτη τους εσένα και το σύστημα. Κι ούτε καν τιμωρούνται. Πάντα σου πουλάνε φρούδες ελπίδες. Κι εσύ, το θέλεις και παρασύρεσαι από «την αλληλουχία των σπινθήρων». Χωρίς να αντιλαμβάνεσαι πως ό,τι κι αν φοράει, στολή ή κουστούμι boss ο βιαστής, είναι πάντα βιαστής. Και πάντα, στη γωνία, ερωτοτροπείς με «το σύνδρομο της Στοκχόλμης».

Δεν φτάνει, λοιπόν, μόνο να θυμώνεις. Δεν φτάνει να εκτονώνεσαι με κινήσεις και συμπεριφορές που δεν οδηγούν πουθενά. Μην βολεύεσαι που φτιάχνεις τα δικά σου άλλοθι για το δικό σου πεθαμένο αύριο. Για το βιογραφικό σου στο κόμμα και την επιτύμβια στήλη... Αποφάσισε κάποια φορά ότι μπορεί και να ξε-βολευτείς από τη νιρβάνα σου. Δες την πληγή με το αλάτι. Μην κλείνεις τα μάτια. Θέλει πολύ για να καταλάβεις πως πάλι σου πούλησαν... φούμαρα; Το θέατρο του παραλόγου που παίχτηκε αυτές τις μέρες, η ¨οπερέτα», όπως την χαρακτήρισε προσφυώς η Αλέκα, (αδικώντας, βέβαια, την οπερέτα) δείχνει το πόσο επικίνδυνοι είναι και το πόσο δεν τους ενδιαφέρουμε μπροστά στους στόχους τους και τις επιδιώξεις τους. Όσο κι αν ψάξετε, διαφορές, μεταξύ των πρώην και νυν κυβερνητών μας, δεν θα βρείτε. Ας πράξουμε, όμως κι εμείς, έστω για μια φορά, το ίδιο μ’ αυτούς. Να μην «τους παίξουμε» στο παιχνίδι της ζωής μας. Αποσυνάγωγοι για μας δια παντός.

Όταν, όμως, βολευόμαστε και μας αρέσει να παρακολουθούμε «την λαμπρή αλληλουχία των σπινθήρων» και γι’ αυτή την απατηλή εικόνα εγκαταλείπουμε τον σκοπό, που είναι η κατασκευή του μαχαιριού, ποιος φταίει; Οι άλλοι; Ασφαλώς όχι.

Αν ο λαός, εμείς, έχει πάντα δίκιο (έτσι δεν μας λένε συνέχεια;) ας το αποδείξουμε.

Γιατί, αν κάθε φορά με στόχο να καλύψουμε τις δικές μας δολιχοδρομίες, πομπές και ιδιοτέλειες εμείς δείχνουμε να πιστεύουμε αυτούς που ξέρουμε πως μας κοροϊδεύουνε κι εκείνοι δείχνουνε, επίσης, υποκριτικά πως μας πιστεύουνε και μας εμπιστεύονται, ε, τότε ο δρόμος της ζωής μας είναι αδιάβατος.

Ας διαλέξουμε, λοιπόν, τι από όλα θέλουμε.

Το βιασμό μας για να διαμαρτυρόμαστε; Ή την δυναμική διαμαρτυρία, την οργανωμένη παρέμβαση και αντίδραση για να μη βιαζόμαστε...

Και πρόσεχε. Ποτέ σου να μην ξεχνάς πως: οι Ιερολοχίτες ήτανε αυτοί που πέσανε μέχρις ενός. Για ένα σκοπό. Ιερό. Και μείνανε. Στην ιστορία. Άξια τέκνα των Θηβών. Ο Θερσίτης ήτανε αυτός που θρήνησε την τόλμη και τα νιάτα τους. Ο Φίλιππος ο Μακεδνώς, πατέρας Αλεξάνδρου, ο νικητής, ήτανε αυτός που ύμνησε την ανδρεία τους. ...Κι «ο παπάς της ενορίας τους» ήτανε αυτός που με ξινισμένα γένια και φωνή έψαλλε τα πεθαμένα «Θεός σχωρέστους» και «Αιωνία η μνήμη τους»...

Ελελελεύ*, λοιπόν, ελελελεύ! ...κι όποιος αντέξει.

* Ελελελεύ: Αρχαιοελληνική πολεμική κραυγή